Grondering battle! Waarmee kun je het best je papier prepareren voor zilverstift? Er zijn grofweg vijf manieren om aan zilverstifpapier te komen: 1. kant-en-klaar geprepareerd papier kopen, 2. met gesso prepareren (Gerstaecker), 3. met kant-en-klaar zilverstiftgrond in flesje prepareren (Golden), 4. op traditionele wijze de grondering zelf maken met konijnelijm e.d., of 5. met de instant mix van Rublev. Een vergelijking van mijn favorieten: Gerstaecker gesso of Rublev ready-mix van Natural Pigments?
Gemak vs kwaliteit
Dit lijkt een erg scheve vergelijking: de een is speciaal gemaakt voor zilverstift, de ander is bedoeld als basis voor acryl- of olieverf. Toch gebruik ik, een professioneel zilverstiftkunstenaar, het liefste de gesso. Als je traditionele ikonenschilder bent, zoals de makers van Rublev, is mijn gebruik van gesso voor zilverstift wellicht vloeken in de kerk.
Rublev ready-mix is een mooie kwaliteitsgrond, daarover is geen twijfel. Is gesso dan een slechte ondergrond voor zilverstift, puur gemakzuchtig? Dat is wat te kort door de bocht. Als je klein en heel fijn tekent met zilverstift en met veel lijnenwerk zoals de Renaissancemeesters, dan is een zijdezachte superfijne grondering speciaal voor zilverstift inderdaad veel beter dan gesso. Het tekent heel soepel.
Als je aan de andere kant een hedendaagse zilverstifttekenaar bent met een eigen interpretatie van het medium, op groter formaat, met grotere tintenvlakken opgebouwd uit veel lagen arcering, dan is Rublev kwetsbaarder en gesso zelfs een beetje beter geschikt. En als het dan ook nog veel makkelijker is om aan te brengen, is voor mij de keuze snel gemaakt. Overigens wordt Rublev, bij de geadviseerde vier lagen, breekbaar als je het papier buigt: op klein formaat geen enkel probleem maar als je groot werkt, een extra risico.
De keuze is aan de kunstenaar: de twee zijn niet te vergelijken, en geschikt voor verschillende manieren van werken.
Verwerking
Mijn favoriet voor snel groot werk is de simpele gesso van Gerstaecker. Niet elk merk gesso is hard en ruw genoeg voor zilverstift, sommige zijn te glad en elastisch. De Gerstaecker gesso is helemaal niet speciaal bedoeld voor zilverstift maar het werkt, zie mijn werk. Het prepareert heel snel, één laag is genoeg en het droogt heel snel.
Ondanks de enkele laag is deze grondering heel degelijk, kan met andere woorden een hoop gekras van een metalen staafje hebben. Als je heel klein werkt, is het wel best grof maar op groter formaat (vanaf A3) is het prima bruikbaar.
De instant mix van Rublev is niet zo omslachtig als hardcore konijnenlijm staan opwarmen maar veel meer werk dan gesso. Deze poedermix vul je 1:1 aan met kraanwarmwater, mengt het en laat het twee uur rusten. De gel die dan is ontstaan warm je weer voorzichtig een beetje op tot het weer vloeibaar is. Dan, aldus de gebruiksaanwijzing, breng je vier lagen aan. Let goed op dat je de grondering eerst helemaal laat uitharden. Dit duurt veel langer dan bij één laag gesso. Daarna kun je het eventueel met een heel fijn schuurpapiertje opschuren.
Prijsvergelijking
Er is, best verrassend, weinig prijsverschil tussen de traditionale grond en de gesso. Gerstaecker gesso kost €19/liter, Rublev zilverstiftgrondmix €20/0,5kg (~1 liter). Belachelijk veel duurder is de kant-en-klare (dus vloeibare) zilverstiftgrond van Golden bij Gerstaecker: €19,55/0,237 liter = €82,50/liter.
In Den Haag, Rotterdam en Utrecht kun je Gerstaecker gesso in een fysieke winkel kopen. Natural Pigments is de enige EU-reseller van (hun eigen merk) Rublev, zonder fysieke winkel in Nederland. De verzendkosten bij Gerstaecker en bij Natural Pigments zijn ongeveer evenhoog. Omdat het assortiment van Gerstaecker veel groter is dan bij Natural Pigments, zullen de verzendkosten bij de laatste helaas in verhouding altijd zwaarder wegen op je bestelling.
Conclusie
Conclusie: voor een ongeduldige lompe hedendaagse zilverstiftkunstenaar die groot werkt, is Gerstaecker gesso beter geschikt; maar ik kan me voorstellen dat een tekenaar die klein en heel zorgvuldig werkt, heel blij wordt van de superieure Rublev zilverstiftgrond.