Een schilderij hang je zo aan een spijker op, weegt zelfs niet veel. Maar wat doe je met werk op papier, zoals zilverstifttekeningen? Je kunt een zilverstift tekening inlijsten op verschillende manieren: laten inlijsten of zelf inlijsten, zwevend of met passepartout, of zelfs zonder lijst tegen de muur spijkeren.
Wel of geen lijst
Zelfs galeries met aanzien presenteren kunst op papier regelmatig kaal op de muur zonder lijst. Meestal worden de vellen papier met kleine spijkertjes in de hoeken zo tegen de witte muur getimmerd. Een enkele keer hangen ze aan metalen clips. Het ontbreken van een lijst zegt helemaal niets over de professionele status van de kunstenaar. Susan Schwalb lijst ze niet in, wat goed past bij haar abstracte werk; Sarah Gillespie wel.
Niet inlijsten is behalve mode of smaak, ook een eenvoudige economische keuze. Goede lijsten zijn duur. Omdat je voor verkoop niet weet in wat voor interieur het komt te hangen, is een verkooplijst een gok. De klant heeft er misschien geen interesse in en de kunstenaar kan niet altijd een specifieke lijst opnieuw gebruiken (maar meestal wel).
Een fijne lijst beschermt de tekening en laat haar goed uitkomen, zonder teveel aandacht weg te nemen van het werk. Behalve onopvallend beschermen is een lijst ook de verbinding tussen het kunstwerk en het interieur waar het uiteindelijk komt te hangen.
Zilverstift tekening inlijsten met hout of metaal?
Zoals ik al zei, het uiterlijk van de lijst is een kwestie van smaak en grotendeels afhankelijk van het interieur waar het komt te hangen. Voor een expositie, en mijn klanten adviseer ik hetzelfde, zou ik niet zo snel voor aluminium lijsten gaan. Het grijze metaal geeft het geheel een ietwat koud gevoel.
Als je dat niet wilt, kun je voor een houten lijst kiezen. Een zilverstifttekening is vaak heel wit met wat lichtgrijs: dat kun je in wit hout inlijsten zodat je in alle rust naar de tekening kunt kijken. Ook dit is wat koud maar zilverstift oxideert wat warm bruinig. Je kunt ook licht hout of gewhitewasht hout gebruiken om dit warme nog wat op te trekken.
Als je gekleurde grondering gebruikt of zilverstift combineert met kleurpotlood of aquarel, zul je je voor de lijst echt door de tekening laten leiden.
Zilverstift tekening inlijsten achter glas
Glas is een duur onderdeel van de lijst. Je kunt ervoor kiezen zonder glas in te lijsten. Kunst op papier is kwetsbaar. Goedkoop glas kost niet zoveel maar spiegelt flink. Een tekening met weinig contrast achter spiegelend glas is slecht te zien. Zeker als het om zilverstift gaat, dat van zichzelf ook glanst!
Ontspiegeld glas is dus zeker een aanrader. Er zijn verschillende soorten. Er bestaat zelfs ontspiegeld acrylglas. Mooi is dit niet, het spiegelt niet doordat het ruw geschuurd is. Daardoor zie je het eigenlijk niet beter. Duurder ontspiegeld glas heeft vaak een blauwe gloed, wees je daarvan bewust.
Het duurste glas is museumglas. Dat is natuurlijk heel mooi ontspiegeld en UV-werend. Papier vergeelt en vergaat langzaam door UV-licht van de zon – vooral zuurhoudend papier. Zuurvrij papier kan al veel meer hebben. Ik raad altijd zuurvrij papier aan (het meeste tekenpapier dat verkocht wordt is al zuurvrij). Als je een tekening niet in de volle zon hangt, zal zuurvrij papier achter gewoon glas niet heel snel negatief beinvloed worden door UV-licht. Weeg dus af of je de hogere prijs de moeite waard vindt – alleen voor tijdens een expositie is het zeker niet nodig.
Zilverstift tekening zwevend inlijsten
Vervolgens is de keuze hoe je de tekening in de lijst laat zien. De twee meest voorkomende methodes zijn zwevend inlijsten of achter een passepartout. Mijn voorkeur is om de tekening zwevend in te lijsten: je ziet goed het hele vel papier. Als je het ook nog een beetje onzichtbaar verhoogt, is de tekening bijna een voorwerp in plaats van een tweedimensionele tekening. Vaak gebruik je hiervoor een net wat diepere lijst, een centimeter is al genoeg.
Op tekeningenbeurzen met veel hedendaagse tekenkunst zoals Amsterdam Drawing/Art on Paper Amsterdam en – Brussels, Drawing Now Paris, en Paper Positions Berlin en – Vienna zie je vooral zwevend ingelijste tekeningen of, in iets mindere mate maar nog steeds vaak, tegen de wand gespijkerde tekeningen zonder lijst.
Passepartout
Passepartouts worden meer voor werk van oude meesters of drukwerk gebruikt. Als je juist geen aandacht kwijt wil raken aan het papier, zodat je oog echt alleen naar de tekening gaat, gebruik je een passepartout. Gebruik zuurvrij passepartoutkarton en snij er een opening in dat iets kleiner is dan het vel papier. Investeren in een passepartoutsnijder (een schuin mes dat een lineaal volgt) is geen overbodige luxe. Je kunt ze ook redelijk betaalbaar laten snijden.
Lijstenmakers en inlijstmateriaal
Heel mooie, nagenoeg perfect afgewerkte lijsten kun je in Amsterdam bij Profilex en Mertens laten maken. Daarvoor betaal je de hoofdprijs: al gauw een paar honderd euro. Het is dan ook de top, museumkwaliteit.
Je kunt ook laten inlijsten bij kunstenaarsbenodigdhedenwinkel Van der Linde (op afspraak). Je betaalt er een heel stuk minder en krijgt een kwaliteit die bij die prijs past. Bij Gerstaecker kun je prima inlijstmateriaal kopen. Dan moet je zelf gaan zagen of standaardmaten kopen. De standaardlijsten zijn op zich best netjes.
Je kunt ook online lijsten op maat bestellen. Dat is goedkoop, makkelijk en best bruikbaar. Let wel op dat je goed meet. Lijstopmaat.nl of Zelfinlijsten.nl zijn voorbeelden. Probeer eerst een enkele, kleine lijst uit. Op deze manier ben ik eens bij ‘ontspiegeld glas’ uitgekomen dat flinterdun was en ontspiegeld door het op te ruwen: dat spiegelt inderdaad niet maar is niet mooi.
Zelf je zilverstift tekening inlijsten
Je kunt flink geld besparen door zelf in te lijsten maar het is echt een vak. Dat leer je niet even op een zondagmiddag. Neem je tijd, werk schoon, werk nauwkeurig en meet alles drie keer.
