Kun je zilverstift gummen?

Ja.

Het lange antwoord

Zilverstift heeft de naam een moeilijk kunstmedium te zijn. Behalve het prepareren van de ondergrond wordt vaak als argument hiervoor genoemd dat je zilverstift niet kunt corrigeren. Daar zit een kern van waarheid in maar ik zal er vooral niet te zwaar aan tillen. Naar mijn bescheiden mening is aquarel een stuk ingewikkelder te corrigeren. Het is maar net waar je geoefend in bent.

“Het gummen van zilverstift is problematisch.”

“Zilverstift corrigeren is niet mogelijk.”

Ik weet niet wie dit gerucht de wereld in heeft geholpen maar het is op zijn minst niet erg genuanceerd. Sterker nog: in de hoogtijdagen van zilverstift was het juist populair om onderweg mee te schetsen, omdat je het weer makkelijk kon uitvegen. In het ergste geval schuurde je je perkament weer op en prepareerde je het opnieuw. Ideaal.

Zilverstift corrigeren

Het ligt een beetje aan de manier waarop je zilverstift gebruikt. Het probleem is niet magisch chemisch ofzo. Het metaal naar keuze laat door middel van schuren heel kleine deeltjes achter op de ondergrond. Die zijn te verwijderen met een goede gum.

Het wordt problematisch als je een diepe groef in de preparatielaag trekt. Die gum je niet zomaar uit want is 3D. Met een hard gumpotlood dat een beetje schuurt (mijn favoriet) zou je de grondering weer glad kunnen gummen. Maar dan wordt de grondering te glad: zilverstift geeft daarna op die plaats moeilijker af. En je blijft een glanzende plek zien tussen de verder matte grondlaag.

Ook een kleine gedeelte opnieuw schuren en prepareren, blijf je meestal zien. Je moet op zijn minst precies hetzelfde preparatiemengsel hebben, wat lastig is als je zelf mengt. En je zult het precies goed moeten schuren zodat je geen hoogteverschil ziet met de oude grondlaag. Niet aan te raden.

http://zilverstift.nl/2022/10/15/grondering-voor-zilverstift/

Correcties voorkomen

De truc is dus om te voorkomen dat je moet corrigeren door voorzichtig op te bouwen. Heel lichte lijnen eerst tot alles op de goede plaats staat. Die heel lichte lijnen kun je met een zachte gum makkelijk corrigeren.

Daarna bouw je het donker op door laag over laag te arceren. Met zacht grafiet kun je donkerder tekenen als je harder duwt; Met zilverstift beschadig je op die manier alleen je grondlaag.

Nog een truc daarbij is het donkerste gedeelte van je afbeelding eerst te tekenen. Op die manier ken je je uitersten, het lichtst en het donkerst, waartussen je de rest van de lichtschakeringen gaat verdelen. Omdat het donkerste van zilverstift lichter is dan je waarschijnlijk gewend bent, kun je je als beginner makkelijk vergissen waardoor het donkerste gedeelte niet haalt. En dan ga je te ver met arceerlagen en druk uitoefenen en beschadig je de grondlaag.

http://zilverstift.nl/2023/04/10/hoe-ga-je-om-met-de-lage-toonwaarde-van-zilverstift/

Gummen voor highlights en diepte

Zilverstift veegt uit. Dat geldt voor elk metaal in meer of mindere mate. De ergste die ik ken, is bismut, en daarna aluminium. Voorkom zo veel mogelijk dat je het met je hand uitveegt (ook om onregelmatige oxidatievlekken te voorkomen!).

Hoe voorzichtig je ook bent, er is altijd ruimte voor verbetering. Juist omdat zilverstift zo’n laag contrast geeft, is het belangrijk dat je die ten volle benut. Donkerder gaan is zoals gezegd risicovol maar ook daar zijn manieren voor: als je bijvoorbeeld met zilver werkt, kun je aluminium gebruiken om net ff wat dieper te gaan.

Idealiter gum je helemaal niets in een zilverstifttekening. Maar we zijn allemaal mensen. Ook om vlakken op te lichten door middel van gummen werkt niet; Je arceerwerk smeert uit. Hightlights, lichte stipjes, en gedeeltes die je het lichtste niveau wilt geven, kun je daarentegen prima gummen.

Het liefste onderstaande gumpotlood. Vaak wordt alleen de zachtere variant verkocht, met zo’n slap puntje, even opletten dus. Let op dat je je ondergrond niet te glad en glanzend gumt! Dan pakt de zilverstift niet meer.

Faber-Castell Perfection 7058B is mijn favoriete, snoeiharde gumpotlood, ontworpen om inkt te gummen. Handig kwastje achterop zodat je je tekening niet met je hand uitveegt. En zoals altijd, als ik met een product blij ben, wordt het overal uit de winkels gehaald… Gelukkig zijn ze hier nog in bulk te koop.

PS: Waarom liggen er op de foto zoveel gebruikte gumpotloden? Nou, ik heb de lastige eigenschap dat ik na het corrigeren de gum weggooi, zodat ik meteen verder kan tekenen zonder mijn ogen van het papier te halen. Ik ben ze dus continu kwijt.

http://zilverstift.nl/2022/12/28/boodschappenlijstje-voor-zilverstift/